آن روزها

شعر نو یافته ای از رودکی

ازبرکات بررسیهای تاریخیای گیتیا فســــوس، فسوسی به راســـتیشاهیت بندگیســـت، فزونیــــت کاســـتیبر بچّگان خویش همه مرگ خواســــتیخود برکنی همان را که خود نشاســــتیهرکه تو را نخواست مر او را بخواستیهر که تو را بخــست، بذو دادی آســــتیرودکیفارسيّات ابو سعد سمّان و قطعه شعری نو يافته از رودکیعبارت بالاعنوان تازه ترین مطلب سایت بررسیهای تاریخی <a href="http://ansari.kateban.com/">http://ansari.kateban.com/</a>به همت جناب آقای حسن انصاری است. مطلب چنین آغاز می شود:"ابو سعد سمّان، محدث و متکلم برجسته معتزلی / زيدي ري در نيمه اول سده پنجم قمری امالی ارزشمندی در حديث دارد که تنها قسمتی از آن باقی مانده است. ما پيشتر در اين سايت، نسخه اين امالي را که در کتابخانه آمبروزيانا در ميلان نگهداری می شود معرفی کرديم. از ابواب اين کتاب، بابی هم هست که قسمتی از آن مشتمل است بر تعدادی از روايات و احاديثی که در آن کلمه و يا تعبير و يا جمله ای فارسی به نقل از حضرت رسول (ص) و يا از صحابه و ديگران روايت شده است. برخی از اين احاديث و روايات در منابع ديگری هم نقل شده و برخی تازگی دارد...."در ادامه جناب آقای انصاری می نویسند:"آنچه اينجا ارائه می دهيم قطعه شعری است از شاعر کهنسال ايرانی، رودکی که تا آنجا که من می دانم جای ديگری نقل نشده و گويا تازگی دارد. متأسفانه نسخه چندان همه جا خوانا نيست؛ به ويژه اينکه عکسی که من از اين کتاب در اختيار دارم عکس مرغوبی نيست. نکته جالب توجه اين است که ابو سعد سمّان اين قطعه شعر را به سندی متصل از رودکی نقل می کند و از اين نقطه نظر اين نقل ارزش تاريخی در رابطه با زندگی رودکی هم دارد. اينجا اين متن را مطابق آنچه در نسخه آمده (با اصلاحاتی ضروری در رسم الخط) نقل می کنيم: برگ 170 ب: " وبه قال حدّثنا أبو بکر محمد بن الحسين الشعيري بقرائتي عليه بقزوين قال سمعت محمد بن عبد الله بن عبد العزيز المذکّر الرازي يقول أنشدني الروذکي:ايا گيتی افسوس افسوسی براستی شاهيت (در نسخه: شاييت) بندگيست فزونيت کاستی بر بچّه گان خويش همه ترک خواستی خوذ بن کنی همان را کجوز (؟) نشاستی هر که تو را نخواست مرو را بخواستی هر که تو را بخواست (در نسخه: نه خواست) بذو دادی استی (؟)..."و در پایان عباراتی که به جای ترجمۀ عربی شعر رودکی آماده است چنین نقل شده است:"اما خوشبختانه در حاشيه نسخه ترجمه ابيات آمده اما نه چندان کامل و با خطی کم و بيش ناخوانا در برخی کلمات: معنی الأبيات: أنّه يقول يا دنيا إني قد انقطعت إليک فلم أحصل منک الا ؟ واستعبدتني بغير طائل وقد طرحتک وانقطعت إلی ؟ (شايد غيرک). الذي يعطيک ؟ (بايد تعطيه باشد) لم يطلبک ويحرمک من طلبک."نگارنده، آصف فکرت، نه از باب تخصصی که ندارم بلکه از باب علاقه ای که به سخن فارسی دری و خاصه به سخن استاد شاعران، رودکی، دارم، خواستم تا هرچه زودتر برابر به فهم و سلیقۀ خویش قرائتی از این شعر داشته باشم که بخوانم و از بر کنم تا بدان هنگام که متنی میسّر گردد که به اتفاق اهل تخصص مورد تایید قرار گیرد. بار دیگر ابیات به صورتی که در آغاز یاد شد، تحریر می شود: ای گیتیا فسـوس، فسوسی به راســتیشاهیت بندگیست، فزونیــــت کاســـتیبر بچّگان خویش همــه مرگ خواســــتیخود برکنی همان را که خود نشاســــتیهرکه تو را نخواست مر او را بخواســـتیهر که تو را بخــست، بذو دادی آســــتیاحتمال دیگر:یا گیتیا فسوس، فسـوسی به راستیشاهیت بندگیســـت، فزونیت کاستیبر بچّگان خویش همـــه مرگ خواستیخود بن کنی همان را که خود نشاستیهرکه تو را نخواست مر او را بخواسـتیهر که تو را بخســــت بذو دادی آستییادداشت:بن کندن: بیخ برکندننشاستن: برنشاندن و نشاندنآستی دادن: بخشش دادن نظیر آستین افشاندن بخست: بیازردبا تشکر از دانشمند و نسخه شناس متبحر جناب آقای حسن انصاری که مارا به نعمت سخن رودکی متنعم فرمودند.شهر اتاوا – 26 مهر ماه 1390 برابر 18 اکتوبر 2011آصف فکرت

سه شنبه ۲۶ مهر ۱۳۹۰ ساعت ۲۰:۲۲